Ճաղավանդակներից այն կողմ.Գիտեք ինչքան դժվար է ինքդ քո մեջ քեզ ներելը...

"Ընկնելով շրջապատի ազդեցության տակ, ակամայից չգիտակցելով մեկը մյուսի հետեւից կատարվող սխալ արարքներիս հետեւանքները, մի օր էլ` սխալ շրջապատ ընտրելու պատճառով դարձա մարդասպան",- այսպես սկսվեց Fnews.am-ի հետ  զրույցը 15 տարվա ազատազրկման դատապարտված ՀՀ ԱՆ "Վարդաշեն" ՔԿՀ-ի դատապարտյալ Արտյոմ Սարգսյանի հետ, ով դատապարտվել է սպանության համար: Արտյոմի հետ մենք հանդիպեցինք երկիր նկարների` "Երազից անդին" խորագիրը կրող ցուցահանդեսի բացմանը: Մեզ հետ զրույցում Աչտյոմ չցանկացավ շատ սեւեռել իր քրեական գործի վրա."Ճիշտն ասած այդ թեմայով չեմ ցանկացել երբեւէ խոսել, կասեմ միայն, որ դատապարտվել եմ սպանության համար: Այդ էջը ես փակել եմ եւ չեմ ցանկանում անդրադառնալ` ինձ համար սարսափելի կյանքիս այդ հատվածին",-ասաց նա:
Ապա անդրադառնալով անազատության մեջ անցկացրած տարիներին եւ թե ինչպես է կալանավայրում դարձել նկարիչ պատմեց.
- Արդեն տաաներեք տարի է գտնվում եմ անազատության մեջ, այսօր՜ տասներեք տարվա մեջ առաջին անգամ եմ ճաղավանդակներից դուրս հայտնվում, սա ինձ համար յուրահատուկ օր է: Գիտեք, բանտախցում հայտնվելուց հետո ես միայն հասկանում, թե ինչքան թանկ է ազատության մեջ անցկացրած ամեն մի վարկյանդ, հասկանում ես, որ ոչ մի բան այս կյանքում չի կարող փոխարինել ազատությանը: Դատապարտվելուց հետո միայն հասկացա, որ չի կարելի գործել պահի ազդեցության տակ, անկախ ամեն ինչից` ցանկացած քայլ կատարելուց առաջ պետք է մի վարկյան սթափվել ու հետո առաջ շարժվել: Եթե ժամանակին ես այդ ամենը հասկանայի ու գիտակցեի, գուցե այսօր դատապարտված չլինեի եւ ամբողջ կյանքիս համար մարդասապանի պիտակ ձեռք չբերեի: Այս տարիների ընթացքում իմ միակ զբաղմունքը նկարչությունն էր, փորձեցի գտնել մի բան, որն իրենից եւ արժեք կներկայացնի եւ հանրության համար որեւէ կարեւորություն կամ նշանակություն կունենա, հիմնականում դա դրդեց ինձ զբաղվել նկարչությամբ: Իմ նկարների շհնորհիվ ես ինձ սկսեցի պիտանի զգալ, գիտեք, որքան դժվար է ինքդ քո մեջ ներել քեզ ու փորձել առաջ գնալ: Կյանքի հանդեպ հետաքրքրություն եւ ապրելու ցանկություն ինձ իմ նկարները ներշնչեցին:
- Մնացել է երկու տարի, որ հայտնվեք ազատության մեջ, ի՞նչ կփոխեք Ձեր կյանքում եւ կյանքի ի՞նչ դաս քաղեցինք կալանավայրում:
- Երիտասարդ տարիների կատարած սխալները զգալով, գիտակցելով, փորձում եմ այդ սխալների հիման վրա ապրել եւ շարունակել այնպես, որ իմ կատարած քայլերը ավելի գիտակցված լինեն: Շատ ցանկություն կա կյանքումս մեծ բաներ փոխելու, բայց նաեւ գիտակցում եմ, որ կան ցանկություններ, որոնք անհնարին են: Ես կաշխատեմ նոր ուղիով առաջ շարժվել, ապրելու եմ այնպես, որ մարդիկ զգան իմ կարիքը: Կալանք կրող յուրաքանչյուր անձ բանտախցում գիտակցում է, որ պետք չէր ապրել միայն քեզ համար:
- Զղջացե՞լ եք Ձեր կատարած արարքի համար:
- Բնականաբար, կարծում եմ իմ կատարած արարքի` սպանության համար, յուրաքանչյուր մարդ կզղջա: Արարքը կատարվում է ելնելով այդ պահից, այդ իրավիճակից: Բայց երբ այդ պահը անցավ` սպանության հենց առաջին վարկյանից հետո զղջացի, գիտակցեցի արարքիս մեղավորության չափը: Սա իմ առաջին դատվածությունն էր եւ առաջին սխալը, որը, որ ճակատագրական դարձավ իմ կյանքում, դա կյանքի մեծ ու չափից դուրս դաժան դաս էր, որը ողջ գիտակցական կյանքում ինձ չի լքի: Երբեմն գործում ենք քայլեր, որոնք շատ թանկ են նստում մեր կյանքի, կենսագրության, ապրելակերպի վրա, եւ որոնք, ցավոք սրտի, այլեւս ուղղել հնարավոր չէ: Ճիշտ է երիտասարդ տարիներին, երբ մեծերը մեզ խորհուրդներ են տալիս, մենք դրանք չենք ընդունում, ասում ենք` պարտադիր պետք է զգանք մեր կաշվի վրա, որ գիտակցենք, բայց երբ զգում ենք մեր կաշվի վրա ու գիտակցում, արդեն շատ ուշ է լինում ինչ-որ բան փոխել: Այդ իսկ պատճառով բանտախցում` երկարուձիգ տասներեք տարիների ընթացքում հասկացա, որ ամեն բան կարող էր այլ կերպ դասավորվեր իմ կյանքում, եթե ժամանակին ունկնդիր լինեի մեծերի տված խորհրդին:

Արտյոմը կտավները նկարում է ձեռքերով, միայն փոքր էլեմենտներն է վրձնով նկարում": 

- Եվ, վերջում ՔԿՀ-ների մասին բազմաթիվ եւ լավ եւ վատ բաներ են պատմում, կպատմե՞ք ինչպիսին են այսօր հայաստանյան ՔԿՀ-ները, հաշվի առնելով, որ Դուք եղել եք նաեւ "Գորիս" ՔԿՀ-ում:
- Կարող եմ ասել, որ նախկին` տաս տարի առաջվա եւ այսօրվա կալանավայրերի մեջ սարերի տարբերություն կա, սկզբնական շրջանում եւ ուշադրությունը այդքան լավ չի եղել եւ ընդհանուր պայմանները` պայմանի նման չէին: Իսկ ներկայումս կալանավորի պայմանները ոչ թե բավարար են, այլ ավելին քան բավարար են ու հարմարավետ: Ադմինիստրացիան աջակցում է ստեղծագործ դատապարտյալներին, կապ է ստեղծում ընտանիքի անդամների հետ, այսօր դատապարտյալները զգում են, որ իրենք էլ են սովորական մարդ: Անկախ կալանավորի կատարած արարքի` կալանավայրերում նրան առաջին հերթին ընդունում են, որպես մարդ արարած, որը կարող էր նաեւ սխալվել:
ՀՀ ԱՆ ՔԿՀ սոցիալական, հոգեբանական եւ իրավական բաժնի պետ, արդարադատության փոխգնդապետ ԲԵՆԻԱՄԻՆ ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆԸ, ով անմիջականորեն գրեթե ամեն օր շփվում է նմանատիպ կալանավորների Fnews.am-ի  հետ զրույցում անդրադառնալով Արտյոմին ասաց." Նրա դրական փոփոխությունները, հոգեվիճակը կալանավայրում տարեցտարի արտացոլվում էր իր նկարների գույներով: Սկզբում նկարում էր սեւ ու սպիտակ գույների մեջ, հետո` աստիճանաբար ՔԿՀ-ում գտնվելով, իր գույները սկսեցին փոխվել դարձան ավելի վառ ու գունեղ: Հետաքրքիրն այն է, որ Արտյոմը կտավները նկարում է ձեռքերով, միայն փոքր էլեմենտներն է վրձնով նկարում":

Արտյոմի հորեղբայրն էլ` Դերենիկ Սարգսյանը, անդրադառնալով մեր զրուցակցի, կյանքի պատմությանը հավելեց."Ծնողազուրկ է եղել` երկրաշարժի ժամանակ կորցրել մորը, եղբորը եւ հորը, սովորում էր իրավաբանականում: Շատ մարդասեր, մեծին հարգող տղա էր, թե ինչպես շեղվեց մենք էլ չհասկացանք: Միշտ լռակյաց էր, միչեւ էսօր էլ չի պատմում, թե ինչպես նա, ով միշտ խորշում էր սխալ քայլերից մի օր` ընկնելով վատ շրջապատի ազդեցության տակ համալրեց հանցագործների շարքը: Չէինք հավատում, երբ ասեցին, որ Արտյոմը մարդ է սպանել, չէինք պատկերացնում, որ նման հոգի ունեցողը կարար հայտնվեր սպանության մեջ":

Տաթեւիկ Աբրահամյան

Սրանք Արտյոմ Սարգսյանի ձեռքի ստեղծագործություններն են...