Գեներալ Մանվելի անսպասելի հայտարարությունը

ԵԿՄ նախագահ, ՀՀԿ պատգամավոր Մանվել Գրիգորյանը մարտի 5-ին Վազգեն Սարգսյանի ծննդյան օրվա առիթով news.am-ի հետ զրույցում պատասխանելով հարցին, թե ինչպիսին կլիներ Հայաստանը, եթե ողջ լիներ Վազգեն Սարգսյանը, արել է բավական անսպասելի մի հայտարարություն:
«Փոխվելը չգիտեմ` ինչ կփոխվեր, բայց առանց իրա էլ ա փոխվում, կարող ա 100 հազար անգամ լավ ըլեր, կարող ա հարյուր հազար անգավ վատ ըլեր։ Իրավիճակները շատ դեպքերում մեզանից չեն կախված, մեծ պետությունները մեզանից հարուստ են ու քանդվում, փլվում, ոչնչանում են», հայտարարել է Մանվել Գրիգորյանը:
Ինչու է հայտարարությունն ասնապասելի: Որովհետեւ այն բավական խորն է իր համարժեքության մեջ, խորը թե Մանվել Գրիգորյանի համար, թե ընդհանրապես Հայաստանի հասարակության մի զգալի մասի, այդ թվում ինտելեկտուալ համարվող մասի համար:
Գրիգորյանը գուցե ինքն էլ չգիտակցելով իր իսկ խոսքի ամբողջ ենթատեքստը, շոշափում է Հայաստանի հանրության, հանրային ու պետական կյանքի զարգացման համար շատ կարեւոր խնդիր:
Այն, որ Վազգեն Սարգսյանը Հայաստանի նորանկախ պետականության կյանքում մեծ դեր ունեցած գործիչ է, ենթակա չէ կասկածի: Միաժամանակ աներկբա է, որ նա ունեցել է հակասական դերակատարում, նրա գործունեության հետագիծը բոլորովին միարժեք չէ: Դրանով մեկտեղ, Վազգեն Սարգսյանի գործունեության գնահատականը դեռեւս ունի պատմական ամբողջացման անհրաժեշտություն. ընդ որում՝ ինչպես Հայաստանի անկախության պատմության մեջ առանցքային դերակատարում ունեցած գործնականում բոլոր գործիչներինը, լինեն նրանք ողջ, մահացած, թե վտարանդի:
Դա ամենեւին չի սահմանափակում որեւէ գործչի հանդեպ սեփական կարծիք եւ գնահատական հնչեցնելու որեւէ քաղաքացու ազատություն, այդ գործչին համարելով փրկիչ, ավերիչ, հերոս կամ հակահերոս: Խնդիրը տվյալ դեպքում այն է, որ Հայաստանի անկախության տարեգրությունը դեռ շատ թարմ է, որպեսզի դրանից ծնվեն պատմական լեգենդներ կամ միֆեր, որոնց լինելիությամբ կամ գոյությամբ պայմանավորվի պետականության ճակատագիրը, պետության զարգացման հեռանկարը:
Մանվել Գրիգորյանը գուցե իրենից անկախ, բայց մեծ հաշվով ասում է հենց դա: Վերջին հաշվով, միֆական կերպարների կերտումը հանրային անզորության դրսեւորումներից մեկն է, միաժամանակ ինքնարդարացման դրսեւորում, տարատեսակ մեծ ու փոքր հակահանրային արարքների համար: Իսկ այդ միֆական «պատկերասրահը» հասարակության դեմ օգտագործում են գործնականում բոլորը, առաջին հերթին իշխող համակարգերը, միայն ոչ հասարակությունը:
Հայաստանի անկախության 25 տարիների ընթացքում թե Վազգեն Սարգսյանը, թե այլ հնչեղ անուններ, արել են շոշափելի գործեր, մեծ ու փոքր նշանակալից քայլեր, բայց անկախության ներկայիս որակը, պետականության ներկայիս գործակիցը վկայում է, որ նրանց շարքում չի եղել մեկը, չի եղել այն կալիբրի անձը, որը պետականության ճակատագրում կունենար հիմնարար ազդեցություն: Հակառակ դեպքում, հանրությունն ու պետականությունը արդեն զգացած կլինեին այդ ազդեցությունը:
Ի վերջո, անցնող 25 տարիներին տեղի չի ունեցել մի իրադարձություն եւ արձանագրվել համակարգային իրողություն, որն արմատով երիտասարդ է եւ չի հասնում 90-ականների առաջին կես: Ավելին, խնդիրը գուցե հենց այն է, որ Հայաստանում չի եղել այդ կալիբրի եւ որակի անձը եւ առավել եւս անձերը, որոնց ճակատագիրն իրապես կարող էր նույնականացվել պետության ճակատագրին՝ լավ, թե վատ ընթացքով:
Հետեւաբար, դա պետք է փոխհատուցվի այդորակ հանրություն ձեւավորելու միջոցով, եթե չկան այդ կալիբրի բախտորոշ անհատներ: Իսկ այդորակ հանրություն ձեւավորելու համար հանրությանն առաջին հերթին պետք է զերծ պահել մեծ հաշվով իր իսկ ներկայի միֆապատումից՝ անկախ նրանից, թե ինչ տեսքով կամ անուններով կլինի դա: 25 տարին պատմականորեն շատ փոքր ժամանակ է տարանջատելու համար, առավել եւս դրա ընթացքի պատմական գնահատականներ տալու համար:
Պետք չէ հանրությանը ծերացնել՝ ստիպելով սեփական ներկան գնահատել արդեն իբրեւ անցյալ, այդպիսով քողարկելով նույն այդ հանրությունից նույն այդ ներկայի գողությունը:
Հետեւաբար հանրային եռանդն ու էներգիան այդ միջոցով «հողանցելու» փոխարեն, պետք է ձեւավորել հասարակությունը, որը կկենտրոնանա ոչ թե հերոսներ, այլ արժեքներ արտադրելու վրա, ստեղծելու վրա, կապրի այդ ռեժիմով, իր ձեռքը վերցնելով պետականության ճակատագիրը: Ժամանակային կոնյուկտուրայով «ծնված» հերոսները իրենք են հենց դառնում ժամանակի ու տարածության առաջին զոհը, եթե ձեւավորվել են ոչ թե արժեքային, այլ կոնյուկտուրային պահանջների թելադրանքով: Իսկ Հայաստանի Հանրապետությունում դեռեւս միայն աղավաղվում են արժեքները, ոչ թե ձեւավորվում: 

Lragir.am