Հայաստանի միակ հնարավորությունը

Ամերիկա-ռուսական հարաբերությունների ապագան ու Կովկասը

Հայաստանը կշարունակի՞ գոյատեւել, թե շուտով պետության փոխարեն կլինի միայն էթնիկ օջախ՝ կախված է ԱՄՆ-ի ու Ռուսաստանի հարաբերություններից: Եթե ԱՄՆ-ն ու Ռուսաստանը կարգավորեն իրենց հարաբերությունները, եւ դիմակայությունը սկզբունքորեն թուլանա, Հայաստանն ապագա չունի: Էթնիկ օջախը միշտ ժամանակավոր երեւույթ է:

Օբամայի քաղաքականությունը կասկածի տակ է դրել Արեւելյան Եվրոպայի ու Եվրասիայի որոշ երկրների ինքնիշխանությունը, նախեւառաջ պետականություն ունենալու հայ ժողովրդի իրավունքը:

Այնպիսի պատկերավոր արտահայտությունը, ինչպես «վերաբեռնումը», ոչ մի բան չի ավելացրել Ռուսաստանի հանդեպ ԱՄՆ-ի ինչ որ նոր քաղաքականության ընկալման մեջ: Իրականում, Ռուսաստանի հանդեպ ԱՄՆ-ի նոր քաղաքականություն չկա, չկան նույնիսկ առանձին պատկերացումներ, թե ինչպիսին կլինի նոր հարաբերությունների ձեւաչափը, ինչպիսին կլինեն գաղափարախոսությունը եւ կոնկրետ խնդիրները միջազգային քաղաքականության առանձին ուղղություններով:

Օբամայի վարչակազմը ձգտում է լուծել ռազմավարական սպառազինության խնդիրները, քանի որ միջուկային դիմակայության վրա է կառուցվում ԱՄՆ-ի ու Ռուսաստանի հարաբերությունը, որից կախված է նախեւառաջ ԱՄՆ-ի անվտանգությունը: Դրան զուգահեռ, ամերիկյան վարչակազմը փորձել է իրականացնել այլ, մարտավարական կարեւոր խնդիրներ Ռուսաստանին գլոբալ անվտանգության խնդիրների լուծմանը ներգրավելու համար:

Այս քաղաքականությանն աջակցել են ԱՄՆ շատ քաղաքական խմբեր: Միեւնույն ժամանակ, Ռուսաստանի հետ ոչ մի խնդիր դեռ լուծված չէ, քանի որ հանրապետական ընդդիմությունը կտրուկ քննադատությամբ է հանդես եկել:

Ռուսաստանը, չնայած ագրեսիվ հռետորաբանությանը եւ քարոզչությանը, ԱՄՆ-ի ու Եվրոպայի հետ համերաշխություն է ցուցադրում ոչ միայն Իրանի, այլեւ Չինաստանի խնդիրներով, որոնց հետ Մոսկվան երկար ժամանակ մեծ հույսեր էր կապում միջազգային նոր դիրքեր ձեռք բերելու համար:

Եվրոպացիները դա հանգիստ էին ընդունում, հույս ունենալով Ռուսաստանի հետ սերտ համագործակցության, սակայն ամերիկացիները դա գնահատել են որպես եվրոպական ասպարեզում ու ընդհանրապես Արեւմտյան հանրությունում ամուր հաստատվելու ռուսների փորձ, չփոխելով առաջնահերթությունները տարածաշրջանային քաղաքականության մեջ:

Այսպիսով, Ռուսաստանի հանդեպ ամերիկյան վարչակազմի նույնիսկ այդքան չափավոր վերաբերմունքի շրջանում խնդիրները մնում են, եւ Վաշինգտոնում ձեւավորվում է նոր «ցատկահարթակ» դեպի Եվրասիա, ինչը ենթադրում է Ռուսաստանի ազդեցության սահմանափակումը տարածաշրջաններում եւ Եվրոպայից նրա հեռացումը:

Դժվար թե ամերիկացիները նպատակ ունեն Ռուսաստանը ենթարկել իրենց կամքին, սակայն եթե չլուծվի իշխանությունից ներկայիս իշխող էլիտայի հեռացման հարցը, կբարդանա ԱՄՆ արտաքին քաղաքականության հետագա կառուցումը:

Եվրասիայի ու Արեւելյան Եվրոպայի երկրների համար ԱՄՆ-ի ու Ռուսաստանի հաշտեցումը, Ռուսաստանի եւ Եվրոպայի առաջատար պետությունների հարաբերությունների կարգավորումը կնշանակի ինքնիշխանության կորուստ, հնարավոր է՝ շատ երկար ժամանակով:

Ցավոք, այս փուլում միայն Արեւմուտքի ու Ռուսաստանի դիմակայությունն է, որ Ռուսաստանի վասալների ինքնիշխանությունը պահպանելու եւ վերականգնելու ինչ որ հույս է թողնում:

Տարածաշրջանային քաղաքականությունը հենց այն ուղղությունն է, որտեղ ԱՄՆ-ի ու Ռուսաստանի հարաբերությունների խնդիրները լուծված չեն, եւ դժվար թե լուծվեն տեսանելի հեռանկարում:

Մասնավորապես, ԱՄՆ-ն փորձում է Ռուսաստանին «նեղել» առայժմ հեռավոր մատույցներում, աստիճանաբար մոտենալով Սեւ ծովին ու Կովկասին: Սակայն գլխավոր խնդիրը մնում է Ուկրաինան, որտեղ ԱՄՆ-ն ծավալել է արեւմտյան ուղղությամբ Ռուսաստանի էքսպանսիայի ճանապարհին աշխարհքաղաքական արգելապատնեշ կառուցելու երկարատեւ քաղաքականություն: Ռուսաստանը ստացել է այն, ինչ ցանկացել է՝ երկարաժամկետ արգելապատնեշ Եվրոպայի ուղղությամբ:

Արեւելյան, Կենտրոնական եւ Հարավ-արեւելյան Եվրոպայում ջանքեր են գործադրվում 150 մլն բնակչությամբ ինտեգրված տարածություն ստեղծելու համար, ներառյալ այն երկրները, որոնք ունեն բազմաթիվ խնդիրներ ինչպես Ռուսաստանի, այնպես էլ Գերմանիայի հետ: Ուկրաինան, Լեհաստանը, Ռումինիան ու Բուլղարիան, ինչպես նաեւ Բալթյան երկրները, Մոլդովան եւ արդեն Բելոռուսը ներգրավվում են բլոկի մեջ, որը կոչված է ապակազմակերպել ֆրանս-գերմանա-ռուսական ծրագրերը էներգետիկայի ոլորտում:

մանրամասները`Lragir.am-ում: