«Լրատվամիջոցների ղեկավարները շատ հաճախ դառնում են քաղաքական հետապնդումների թիրախ »
Անզեն աչքով էլ երևում է, թե ինչքան են վերջին շրջանում շատացել տարատեսակ ֆեյքերը, բլոգները, որոնց նպատակը մեկն է. թիրախավորել կոնկրետ անձանց, լրատվամիջոցների, լրագրողների, շարքային քաղաքացու՝ իրականացնելու իրենց այնքան սիրելի՝սեւ PR-ի տեխնոլոգիան:
Ի վերջո, ի՞նչ կերպ է պետք պայքարել նման անբարո երեւույթների դեմ, եւ թե ովքեր են պատասխանատու դրանց անխափան գործունեության հետ կապված, Fnews.am-ը հարցի պատասխանը փորձեց ստանալ մեդիափորձագետ Սամվել Մարտիրոսյանից, ով ասաց.
-Հայաստանում`ֆեյքերը ունեն իրենց ներքին յուրահատկությունները:Արդարացիորեն պետք է ասել, որ այո վերջին շրջանում նման երույթները շատացել են: Ինքը հարցը շատ գլոբալ է: Այդ հարցը այնքան է լուրջ է, որ շատ երկրներ հիմա օրենսդրական փոփոխություններ են փորձում անել, որպեսզի պայքարեն նման երեւույթների դեմ: Ընդ որում երկրներ, որոնք ոչ միայն տոտալիտար կամ հիբրիդային բնույթի են, այլ նաեւ սովորական քաղաքկիրթ երկրները: Հարցը նրանում է, որ շատ դեպքերում պարզապես անհնար է գտնել ֆեյքի հետեւում կանգնածին, հասկանալ` որտեղից է գալիս, ով է տարածողը եւ տիրաժավորողը: Իսկ մեզ մոտ Հայաստանում`ֆեյքերը ունեն իրենց ներքին յուրահատկությունները: Պայմանավորված նրանով, որ կա ներքաղաքական լարվածություն եւ տարբեր ճամբարներ. շատ ակտիվ օգտագործում են ֆեյքային քարոզչական բնույթի տեղեկատվության տարածումը, աղբյուրների կիրառումը եւ այլն:
Անդրադառնալով Ձեր հարցին, թե ինչպես պայքարել այդ ամենի դեմ, կրկին ակտուլ, գլոբալ, բայց եւ շատ բարդ խնդիր է: Որովհետեւ պետք է առաջին հերթին կրթվի հանրությունը, սա է միակ պատասխանը: Եվ ինչու ոչ՝ պետք է անպայման դիմել իրավական եւ դատական պաշտպանվածության:
Մեդիափորձագետի խոսքով.
- Եթե հայտնի, թե ով է զրպարտանք տարածողը պետք է անմիջապես դիմել դատարան, պահանջել բարոյական եւ ֆինանսական փոխհատուցում: Այլ հարց է, եթե հայտնի չեն աղբյուներնեը, որովհետեւ այդ դեպքւմ հարցը կտրուկ բարդանում է, եւ մեխանիզմներ գրեթե չկան՝ պարզելու թե ով է կոնկրետ ֆեյքի հետեւից աշխատում Ձեր դեմ:
Ֆեյքերի դեմ, եթե իհարկե հայտնի է աղբյուրը՝ պետք է պայքարել բացառապես դատական ճանապարհով, ոչ թե համացանցով: Դա ճիշտ ձեւ չէ:
Իմ խորհուրդը հասարակ քաղաքացիներին հետեւյալն է. Չտարածել չճշտված տեղեկատվություն, գիտակցել, որ ցանկացած զրպարտանք կարող է վիճարկվել դատարանում: Չօգտվել այն աղբշյուրներից, որոնք հայտնի չեն: Իսկ այն աղբյուրները, որոնք հայտնի են, բայց պարբերաբար տարածում են քարոզչական բնույթի կամ կեղծ տեղեկատվություն` պետք է հեռու մնալ: Այս երեք կանոներին եթե մարդը հետեւի, այդ ֆեյք կոչված աղբը լավ կմաքրվի:
«Կարեւոր է ժամանակին դիմել դատական պաշտպանվածության, եթե տեսանելի է ակնհայտ զրպարտանք»
Ինչ վերաբերում է վերջին շրջանում նկատվող որոշ ԶԼՄ-ների եւ նրանց ղեկավարների դեմ իրականացվող ֆեյքային արշավներին, մեր զրուցակիցը նկատեց.
- Այստեղ իրոք խնդիր կա: Այո, այսօր կա ճնշում՝ լրատվամիջոցների վրա եւ դա փաստ է: Բայց կա նաեւ հակառակ կողմը` լրատվամիջոցների ղեկավարների մեծ մասը խիստ քաղաքականացված են: Զարգացած երկրներում ընդունված է, որ լրագրողը կամ խմբագիրը բացահայտ իր քաղաքական դիրքորոշումները չի ներկայացնում հանրությանը, որպեսզի կարողանան օբյեկտիվ լուսաբանել բոլոր կողմերին: Բայց մեզ մոտ այդպես չէ: Եվ բնական է, որ հակառակորդ քաղաքական դիրքորոշում ունեցողների կողմից թիրախավորվում են: Բայց այստեղ եւս շատ կարեւոր է՝ ժամանակին դիմել դատական պաշտպանվածության եթե տեսանելի է ակնհայտ զրպարտանք: Իսկ ընդհանուր առմամբ, առհասարակ բոլոր երկրներում շատ տրամաբանական է, որ լրատվամիջոցների ղեկավարները շատ հաճախ դառնում են քաղաքական հետապնդումների թիրախ, եւ դա ցավոք սրտի, իրողություն է նաեւ մեզ մոտ: