Շենքային ինչպիսի պայմաններում են պահվում դատապարտյալներն ու կալանավորները.hetq.am

«Հետք»-ը վեց ամիսների ընթացքում այցելել է հանրապետության 10 քրեակատարողական հիմնարկներ՝ ուսումնասիրելու ՔԿՀ-ների շենքային պայմանները: Բացի նորակառույց «Արմավիր» ՔԿՀ-ից, մյուս քրեակատարողական հիմնարկներում կապիտալ շինաշխատանքների կարիք կա:

Տարիների ընթացքում մասնակի վերանորոգման աշխատանքներ կատարվել են, սակայն դրանք միտված են եղել զուտ շենքերը փրկելուն: Կալանավորված անձինք և դատապարտյալները շարունակում են պատիժ կրել չօդափոխվող, երբեմն խոնավ խցերում: Ըստ Քրեակատարողական ծառայության 2016թ. հաշվարկների՝ 400 մլրդ դրամ է անհրաժեշտ նոր ՔԿՀ-ների ստեղծման, բարեկարգման, վերանորոգման, կահույքի ձեռքբերման և այլ հարցերի համար:

Հայաստանի 12 քրեակատարողական հիմնարկներից միայն 6-ում է գործում մշտական ջրամատակարարման համակարգ: Դատապարտյալներն ու կալանավորներն իրավունք ունեն լոգանք ընդունել առնվազն շաբաթը մեկ անգամ: Նույնիսկ Քրեակատարողական ծառայությունն է մեր հարցման պատասխանում հայտնել, որ քրեակատարողական հիմնարկների բաղնիքները և սանհանգույցներն ունեն վերանորոգման կարիք, ինչն էլ նկատեցինք մեր այցելությունների ժամանակ: Չնայած որոշ ՔԿՀ-ներում արձանագրեցինք նաև բարվոք վիճակում գտնվող սանհանգույցներ: Իսկ արտաքին և ներքին ջրահեռացման խնդիր ունի 8 քրեակատարողական հիմնարկ:

Բոլոր քրեակատարողական հիմնարկները գործում են նախորդ դարի («Գորիս» ՔԿՀ-ն՝ 19-րդ դարի) շենք-շինություններում, և ըստ ՔԿԾ-ի՝ դա է պատճառը, որ ճարտարապետահատակագծային և կոնստրուկտորական լուծումներն այնպիսին են, որ հնարավոր չէ որևէ փոփոխություն իրականացնել հիմնական կառուցվածքային տարրերում:

Չկա որևէ ՔԿՀ, որի պայմանները հարմարեցված լինեն տեղաշարժման դժվարություններ ունեցող անձանց: Իրավապաշտպանները բազմիցս բարձրաձայնել են այս մասին, սակայն դեռևս լուծումներ չկան: Հենաշարժողական դժվարություններ ունեցող մարդիկ ՔԿՀ-ներում շարունակում են արժանանալ անմարդկային վերաբերմունքի հենց պայմանների բացակայության պատճառով:

«Ֆինանսական միջոցների առկայության դեպքում տեղաշարժման խնդիրներ ունեցող կալանավորված անձանց և դատապարտյալների բնակավայրերը կբարելավվեն, մասնավորապես, յուրաքանչյուր հիմնարկում կվերանորոգվեն երկու կամ ավելի բանտախցեր, կվերակառուցվեն աստիճանավանդակներ, կձևափոխվեն սանհանգույցներ և լոգարաններ` համապատասխան մատչելի միջավայր ապահովելու նպատակով»,- ասված է մեր հարցման պատասխանում:

Քրեակատարողական ծառայությունը վերջին 5 տարիների ընթացքում գույք է ձեռք բերել հիմնականում «Արմավիր» ՔԿՀ-ի համար՝ զգեստապահարաններ, սպասքի պահարաններ, մեկտեղված նստարաններ, սեղաններ՝ խցերի և խոհանոցների համար, աթոռներ և սեղաններ՝ տեսակցությունների ու գրադարանի սենյակների համար, մետաղական մահճակալներ՝ խցերի համար, փափուկ մահճակալներ և բազմոցներ՝ երկարատև տեսակցության սենյակների համար:

Քրեակատարողական ծառայությունից փորձեցինք տեղեկություն ստանալ վերջին տարիներին իրականացված շինաշխատանքների, դրանք իրականացրած շինարարական կազմակերպությունների և ծախսված գումարների մասին:

Հարցման պատասխանին սպասել ենք 54 օր, սակայն ստացել ենք թերի տեղեկատվություն: Այդպես էլ չեն տրամադրվել ՔԿՀ-ներում շինաշխատանքներ կատարած կազմակերպությունների տվյալները:

«Քրեակատարողական հիմնարկների վերանորոգման վերաբերյալ ամբողջ փաստաթղթերը մինչև 2016թ. ՀՀ քննչական մարմինների կողմից առգրավված են, ուստի ֆինանսական տեղեկատվություն կարող ենք տրամադրել միայն 2017-2019թթ. վերաբերյալ»,-պատասխանել են Քրեակատարողական ծառայությունից:

Ըստ այդմ՝ «Սևան» ՔԿՀ-ի վերանորոգման համար 2017թ.-ին հատկացվել է 25 մլն դրամ, «Երևան-Կենտրոն»-ի համար՝ 698 հազար, «Արմավիր» ՔԿՀ-ի համար՝ 300 հազար, իսկ «Դատապարտյալների հիվանդանոց» ՔԿՀ-ի համար՝ 8 մլն 306 հազար դրամ:

2018թ.-ին 21 մլն 360 հազար դրամի շինաշխատանքներ են իրականացվել «Սևան» ՔԿՀ-ում, 930 դրամի՝ «Երևան-Կենտրոն»-ում, իսկ «Նուբարաշեն»-ում 2018թ. իրականացվել են 63 մլն 700 հազար դրամի շինաշխատանքներ, 2018-ին՝ 10 մլն 700 հազար դրամի:

2019թ. «Նուբարաշեն» ՔԿՀ-ի վերանորոգման համար հատկացվել է 10 մլն 700 հազար դրամ, 18 մլն 800 հազար դրամ հատկացվել է «Դատապարտյալների հիվանդանոց»-ի վերանորոգման նպատակով, «Աբովյան» ՔԿՀ-ի համար` 15 մլն 130 հազար դրամ, «Կոշ»-ի համար՝ 30 մլն, «Հրազդան»-ին՝ 7 մլն 400 հազար դրամ, իսկ «Արմավիր» ՔԿՀ-ին՝ 9 մլն 600 հազար դրամ:

Ստորև առանձին-առանձին կներկայացնենք քրեակատարողական հիմնարկներում առկա վիճակը:

«Գորիս» ՔԿՀ

Ամենահին և ոչ բարվոք շենքը Գորիս ՔԿՀ-ինն էր: Սովետական բանտի տիպային այս շենքում կապիտալ որևէ փոփոխություն չի եղել, շենքը շահագործման է հանձնվել 1870-ական թվականներից: Այստեղ գործում է փակ ռեժիմ: Շենքը որպես բանտ որքան ազդեցիկ է, նույնքան էլ՝ բարոյապես մաշված: Դժվար է պատկերացնել կապիտալ վերանորոգում այդ շենքում:

 

 

 

 

 

 

պատժախուց

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Քրեակատարողական ծառայությունը Խնձորեսկ համայնքում 2010թ. տարածք է ձեռք բերել: «Հայաստանի Հանրապետության քրեակատարողական և պրոբացիայի ոլորտի 2019-2023թթ. ռազմավարությունը, դրա իրականացման միջոցառումների ծրագիրը, ծրագրի ֆինանսական գնահատականը և ծրագրի կատարումը համակարգող խորհրդի ձևավորման և գործունեության կազմակերպման կարգը հաստատելու մասին» Կառավարության որոշման շրջանակներում նախատեսվում է փակել «Գորիս» քրեակատարողական հիմնարկը և կառուցել 350 լրակազմ ունեցող քրեակատարողական նոր հիմնարկ Խնձորեսկում:

Գորիս ՔԿՀ-ում 1 ընդհանուր կացարան կա, 38 խուց: Տարածքը խոնավ է, պատերի ծեփը՝ թափված: Կոսմետիկ վերանորոգման աշխատանքներն արդյունք չեն կարող տալ, քանի որ շենքը շատ հին է:

2016թ. վերանորոգվել և հարդարվել են «Գորիս» ՔԿՀ-ի կարճատև և երկարատև տեսակցությունների, աշխատակիցների հանգստի սենյակները: Վերանորոգվել և հարդարվել են առաջին մասնաշենքի միջանցքը, ինչպես նաև՝ 7 խուց: Իսկ 2017-ին վերանորոգման և հարդարման աշխատանքներ են իրականացվել պահպանության խմբի հանգստի սենյակում և սանհանգույցում: Մասնակի վերանորոգման և հարդարման աշխատանքներ են իրականացվել ռեժիմային մասնաշենքում: Ըստ Քրեակատարողական ծառայության տեղեկատվության՝ նույն աշխատանքներն իրականացվել են նաև 2018թ.-ին:

Նշենք, որ սեպտեմբերի 1-ի դրությամբ այստեղ 32 կալանավորված անձ կա, 51՝ դատապարտյալ:

«Արթիկ» ՔԿՀ

Այս ՔԿՀ-ն իր տեսակով տարբերվում է մնացած բոլոր ՔԿՀ-ներից, քանի որ միակն է, որտեղ պատժի կրման բոլոր 5 ռեժիմներն էլ առկա են: Քրեակատարողական հիմնարկն առանձնացված մասնաշենքեր ունի, որտեղ էլ պատիժ են կրում դատապարտյալներն ու կալանավորված անձինք:

 

 

 

 

 

Ճաշարանի դատապարտյալ աշխատակիցը

 

 

Այստեղ մարզվում են դատապարտյալները

 

 

 

 

 

 

 

Այստեղ 8 կացարան կա, 114 խուց: Սեպտեմբերի 1-ի դրությամբ՝ «Արթիկ» ՔԿՀ-ում 32 կալանավորված անձ կա, 163՝ դատապարտյալ: Վերանորոգման լայնածավալ վերջին աշխատանքներն իրականացվել են 2016թ.-ին, վերանորոգման և հարդարման աշխատանքներ են կատարվել բնակելի գոտու 5 մասնաշենքերում, բաց տիպի մասնաշենքում, մեկուսարանում, ճաշարանում, ինչպես նաև կաթսայատանը: Իսկ 2017թ.-ին վերանորոգման և հարդարման աշխատանքներ են իրականացվել բնակելի գոտու բանտախցերում, սանհանգույցներում և միջանցքներում: Վերանորոգվել է ճաշապատրաստման արտադրամասը: Նմանատիպ աշխատանքներ իրականացվել են նաև 2018-ին: Բացի այդ, շինարարական նյութեր են տրամադրվել արտաքին ջրամատակարարման ցանցի վերանորոգման աշխատանքներ իրականացնելու նպատակով:

Տարբեր տարիների վերանորոգման և հարդարման աշխատանքներ են իրականացվել նաև ՔԿՀ-ի որոշ խցերում:

                                                  «Սևան» ՔԿՀ

Այս ՔԿՀ-ում առաջին հերթին աչքի են ընկնում երկարատև տեսակցությունների սենյակները, որոնք ճոխությամբ հինգաստղանի հյուրանոց են հիշեցնում:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ՔԿՀ-ի աշխատակազմից վստահեցրին՝ թանկարժեք գույքը պետական միջոցների հաշվին չի գնվել, այլ ձեռք է բերվել բարերարների շնորհիվ: Սակայն, այդպես էլ որևէ բարերարի անուն չհիշատակեցին:

Նշենք, որ երկարատև տեսակցության նոր սենյակները վերակառուցվել են 2016թ.-ին: Հանձնուքների ընդունման նոր սենյակ կա, կառուցվել է սանհանգույց, վերանորոգվել է արգելագոտու երկու դարպաս: Իսկ 2017-ին վերանորոգվել և հարդարվել են ռեժիմային գոտու խոհանոցը և միջանցքը: Մասնակի վերանորոգման աշխատանքներ են իրականացվել հանրակացարաններում: Ռեժիմային գոտում կառուցվել են նոր աշխատասենյակ և սանհանգույց՝ փաստաբանների համար:

2018թ.-ին վերանորոգվել են պահպանության և պոմպակայանի մասնաշենքերի` քամիների հետևանքով վնասված տանիքները: Մասնակի վերանորոգման աշխատանքներ են իրականացվել հանրակացարաններում: Ավարտվել են հիմնարկի քողարկող պարսպի շինարարական աշխատանքները:

26.12.2018թ. պայմանագիր է կնքվել շինարարական կազմակերպության հետ՝ հիմնարկի արտաքին ջրահեռացման համակարգի և մաքրման շինարարական աշխատանքների վերաբերյալ: Թեև պահանջել էինք նաև շինաշխատանքներ իրականացրած ընկերությունների վերաբերյալ տեղեկատվություն, սակայն այդպես էլ ՔԿԾ-ն չի տրամադրել:

2017-2018թթ. «Սևան» ՔԿՀ-ում իրականացվել են 46 մլն 360 հազար դրամի շինաշխատանքներ:

Պարադոքսն այն է, որ ամենասարսափազդու պատժախցերը հենց այս ՔԿՀ-ում են: Եթե շքեղ տեսակցության սենյակից հետո դատապարտյալը տեղափոխվի նման պատժախուց, ինչ խոսք, դա իսկապես պատիժ կլինի: Սակայն, հայտնի չէ, թե արդյոք յուրաքանչյուր դատապարտյալի տեսակցության նման շքեղ սենյակ տրամադրվել է, և արդյոք յուրաքանչյուր դատապարտյալի որպես պատիժ ուղարկել են պատժախուց:

«Սևան» ՔԿՀ-ում 19 ընդհանուր կացարան կա, 12՝ խուց: Սեպտեմբերի 1-ի դրությամբ Սևան ՔԿՀ-ում 138 դատապարտյալ է հաշվառված:

մանրամասն՝այստեղ: