Վարչապետը հայտարարել է՝ մյուսները մտածում են «տակից դուրս գալու» մասին

Օրերս ՀՀ կառավարությունում քննարկվել են տնտեսական զարգացման և ներդրումների նախարարության  գերակա խնդիրներին, միջոցառումների կատարման ընթացքին ու ծրագրերին վերաբերող հարցեր: Նախարար Սուրեն Կարայանը ներկայացրել է 53-ից 62-ի հասած ներդրումային ծրագրերի ցանկը, նշել է, որ արդեն ստեղծվել է 1800 աշխատատեղ, կատարվել են  65 մլն ԱՄՆ դոլարի ներդրումներ և հաստատված ծրագրերով նախատեսվում է ստեղծել մոտ 7500 աշխատատեղ՝ 460 մլն ԱՄՆ դոլար ընդհանուր ներդրումային արժեքով: Վարչապետ Կարեն Կարապետյանն էլ կարևորելով թեթև արդյունաբերության զարգացումը, հայտարարել է․ «Այս տարի, եթե կպած, լավ աշխատեք, թեթև արդյունաբերության ոլորտում առնվազն 10000 աշխատատեղ կստեղծեք՝ առանց այդ 7500 աշխատատեղի և 460 մլն ԱՄՆ դոլարի»:

Կառավարության քննարկումից հետո պարոն Կարայանը թեթև արդյունաբերության ոլորտի ներկայացուցիչների հետ այս օրերին քննարկել է ոլորտի  զարգացման և ընկերությունների ընդլայնման հնարավորությունները, նրանց ներդրումային ծրագրերում պետության աջակցության ձևաչափերը (տրամաբանորեն, ոլորտի ներկայացուցիչների հետ կայացած քննարկումներին  պետք է հաջորդեր կառավարության անդրադարձը):

Փաստորեն Կարեն Կարապետյանի կառավարությունը ծրագրում է մինչև տարեվերջ  աշխատատեղերի թվով, հետևաբար և արտադրության ծավալներով երկուսուկես անգամ  հզորացնել ոլորտը: Պաշտոնական տվյալներով՝ թեթև արդյունաբերությունում աշխատում է  շուրջ 4 հազար մարդ: Ոլորտում հաշված ամիսների ընթացքում ևս տաս հազար աշխատատեղերի ստեղծումը, մեղծ ասած, լուրջ ձեռնարկում է: Բայց քանի որ այս ոլորտը  տնտեսության մյուս ճյուղերից տարբերվում է սթարթափի հեշտությամբ, ապա այդ առումով վարչապետի ծրագիրը իրականացման զուտ տեսական հիմքեր ունի: Այստեղ գործ կարելի է սկսել  ընդամենը  20-30 հազար դոլարով՝ գնելով  4-5 կարի մեքենա:  Այս ճյուղում արտադրություն կազմակերպման սկիզբը  հեշտ է, այդ պատճառով էլ հնարավոր է միանգամից, կարճ ժամանակամիջոցում  մուլտիէֆեկտ ապահովել (բայց  չեղած տեղը միանգամից 250%-ոց աճը  դժվար է պատկերացնել): Վարչապետը, թերևս, դրան տեղյակ է և փորձում է օգտագործել այդ գործիքակազմը: Բայց Հայաստանը փոքր շուկա է, որ բառացիորեն գրավված է թուրքական ու չինական թեթև արդյունաբերական արտադրանքով: Հետևաբար, մեզանում ցանկացած արտադրություն հնարավոր է զարգացնել միայն արտահանման հաշվին: Եթե 10-20 տուփ արտադրանք տվողը վստահ լինի, որ իր արտադրածն արտահանվելու է, իրացման խնդիր չի ունենալու, ապա  ամեն ինչ գերարագ ձևով կզարգանա: Բայց դրա համար հարկային, մաքսային, բանկային օրենսդրությունների, վարչարարության և բազմաթիվ այլ առումներով լուրջ բարեփոխումներ պետք է իրականացվեն: Երկրում, առավել ևս բիզնես միջավայրում ստեղծվել է մի իրավիճակ, երբ մարդուն ծառայեցնում են օրենքին: Մինչդեռ, պետք է հակառակը լիներ: Հասել են նրան, որ տնտեսության մեջ  օրենքը որպես պատժիչ մեխանիզմ է աշխատում: Ոլորտի համար (և ոչ միայն) վարկ ստանալը գերդժվարին պրոցեդուրա է դարձել: Շատ ավելի պրոբլեմային է, եթե արտադրողը որոշել է արտահանում իրականացնել: Այդ դեպքում արտադրանքը պետք է անցնի առնվազն երեք սահման, համապատասխան փաստաթղթերով: Տարբեր երկրներ տարբեր պայմաններ են թելադրում, սերտիֆիկացում պահանջում: Այդպիսի թղթարարության պայմաններում հնարավոր չէ ոչ թափանցիկ աշխատել: Թափանցիկի դեպքում էլ ներքին ծախսերը չափից դուրս մեծ լինելու պատճառով արտադրողը դրսում դառնում է անմրցունակ: Ոլորտի զարգացմանը խոչընդոտում է  առանց այդ էլ վատ օրենքների  պարբերաբար փոխվելը, որ  գնալով պարզ ու հստակ դառնալու փոխարեն ավելի ու ավելի են խճճվում: Այս իրավիճակում հայտարարվում է ոլորտի արագընթաց զարգացման մասին, չպարզաբանելով ինչ միջոցներով, մեխանիզմներով, արտոնություններով, օրենսդրական փոփոխություններով են պատրաստվում ապահովել տաս հազարանոց բումը: Թիվը հայտարարվել է, որից հետո միայն նախարարը մի քանի օր անընդմեջ հանդիպում է ոլորտի ներկայացուցիչներին ու փորձում հստակեցնել, թե ինչով կարող են օգնել բիզնեսին: Մի քիչ անլուրջ իրավիճակ է: Բազմաթիվ են տնտեսության ու նաև այս ոլորտի զարգացմանն ուղղված  ուսանելի օրինակները: Թուրքիայում, օրինակ, թեթև արդյունաբերության ոլորտի գործարարը Եվրոպայում իր արտադրանքի իրացման համար որոշակի քանակական շեմի հաղթահարումից հետո պետությունից  5-15% բունուս է  ստանում  (ոչ թե հարկ է վճարում): Արտահանման նպատակով վերամշակման դեպքում ազատվում է բոլոր հարկերից՝  բացառությամբ  գույքահարկի, աշխատողների  եկամտահարկի ու սոցիալական վճարների: Արտահանողը 10-15 տարով զրոյական տոկոսադրույքով վարկեր է ստանում: Ընդ որում, ստեղծվել է այնպիսի մեխանիզմ, որ տասնյակներով, յուրաքանչյուրը մինչև 10-15 մլն դոլար արժողության նախագծեր են իրականացվում և դրա համար թուրքական բյուջեից որևէ լումա չի ծախսվում. Եվրամիության, ԱՄՆ-ի և դոնոր կազմակերպությունների գումարներն են օգտագործվում, որոնք  գալիս են ֆոնդերով: Բացառված է, որ գումարը ստանա կառավարությունը,  տա ԿԲ-ին, վերջինս էլ` կոմերցիոն բանկերին, որոնք էլ իրենց տոկոսները դնելով՝ թանկարժեք վարկեր տրամադրեն տնտեսությանը (ինչը բյուրեղացված մեխանիզմով իրականացվում է մեզանում): Եթե նույնիսկ նախագծերի մի մասը ձախողվում է, միևնույն է, մյուսները հաջողվում են, ինչը լրջորեն նպաստում է ոլորտի զարգացմանը:

ԵԱՏՄ անդամ Ղրղըզստանը վերջերս պետական մակարդակով մշակել է թեթև արդյունաբերության ոլորտի զարգացման և արտահանման ագրեսիվ ծրագիր, որի  իրականացման համար կառավարությունը հատկացրել է լուրջ գումարներ (շրջանառվում են նաև ռուսական փողեր) և ստեղծել այնպիսի մոդել, որը գրեթե բացառում է ցածր արդյունավետությունը:

Մեզանում հայտարարություն է արվում, հաջորդում է տեղեկատվությունը, որ «Ալեքս տեքստիլ»‑ը պատրաստվում է մինչև տարեվերջ 350 նոր աշխատատեղ բացել (թերևս արված հայտարարությանը լրջություն հաղորդելու համար): Եվ հետո մտածում են՝ ինչ անեն ստեղծված  վիճակից ելքեր գտնելու համար:

Թեթև արդյունաբերության ոլորտի շուրջ 150 ձեռնարկություններում, համաձայն ԱՎԾ-ի, աշխատում է ընդամենը 4000 մարդ: Յուրաքանչյուրում, միջին հաշվով,  պակաս քան 30 մարդ: Հետևաբար, 25 տարում ստեղծվել է 150  ձեռնարկություն: Ութ ամսվա ընթացքում պետք է ստեղծեն ևս  300  նմանատիպ ձեռնարկություններ: Չքննարկենք անգամ, թե ինչ միջոցներով: Աշխարհում շուկաներում ազատ տարածքներ են  գտնում, որից հետո միայն զարգացնում են  արտադրությունը: Մեզանում՝ հայտարարություն են արել ու մյուսները մտածում են դրա «տակից դուրս գալու մասին»:

1in.am