«Կոնվենցիան տեղայնացման կարիք ունի, ինչը պահանջում է ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԵՎ ԻՆՏԵԳՐԱԼԱՅԻՆ ՄՈՏԵՑՈՒՄ.պետք է դանդաղ շտապել».Սեքսոպաթոլոգ

Կոնվենցիան տեղայնացման կարիք ունի, ինչը պահանջում է ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԵՎ ԻՆՏԵԳՐԱԼԱՅԻՆ ՄՈՏԵՑՈՒՄ, պետք է դանդաղ շտապել. Սեքսոպաթոլոգ, բ.գ.թ., դոցենտ Վրեժ Շահրամանյան

Ազգային ժողովը մայիսի 11-ին` արտակարգ դրության պայմաններում, բավականին հապճեպ, առանց հանրային քննարկումներ ծավալելու, վավերացրեց «Սեռական շահագործումից և սեռական բնույթի բռնություններից երեխաների պաշտպանության մասին» Եվրոպայի խորհրդի կոնվեցիան: Ինչը մեծ աղմուկ եւ արդարացի դժգոհությունների, բողոքի ալիք բարձրացրեց օնլայն հարթակներում և լրատվամիջոցներում:
Ի՞նչ վտանգներով է հղի կոնվեցիան , ի՞նչ է այն իրենից ենթադրում, առաջին անգամ «սեռական կողմնորոշումը» տերմինի ներդրման վտանգի եւ այլ ուշագրավ հարցերի շուրջ NEWSMEDIA.am-ը զրուցել է հայտնի սեքսոպաթոլոգ, բ.գ.թ., դոցենտ ՎՐԵԺ ՇԱՀՐԱՄԱՆՅԱՆԻ հետ:

-Պարոն Շահրամանյան,«Սեռական շահագործումից և սեռական բնույթի բռնություններից երեխաների պաշտպանության մասին» Եվրոպայի խորհրդի կոնվենցիայի վերաբերյալ հետաքրքիր է Ձեր գնահատականը:

-Կոնվենցիայի անվանումը համահունչ է իր բովանդակությանը, և այն կարևոր փաստաթուղթ է: Կոնվենցիայի վավերացմամբ երկիրը ստանձնելու է պարտավորություն՝ ձեռնարկել անհրաժեշտ օրենսդրական կամ այլ միջոցներ՝երեխաների սեռական շահագործման ու չարաշահման բոլոր ձևերը կանխարգելելու, և երեխաներին պաշտպանելու համար: Այդ թվում՝ոլորտի մասնագետների պատրաստում և վերապատրաստում, դրան զուգահեռ՝լայնածավալ տեղեկատվական քարոզարշավների կազմակերպում, մասնագիտացված և համակարգող մարմինների ստեղծում/զարգացում. Սեռական շահագործման և սեռական բնույթի բռնություններից տուժած երեխաների ուղղորդման մեխանիզմի մշակում եւ ներդնում, բազմամասնագիտական փոխգործակցության ապահովում, երեխայի պաշտպանության համակարգի զարգացում, զոհերի աջակցություն և պաշտպանություն, այդ թվում՝ նրանց հանցագործից մեկուսացնելու, հարազատներին աջակցելու, դեպքերին արագարձագանքելու և դեպքերն արդյունավետ վարելու միջոցով:

Ցանկացած բարի միտում՝ ՍԽԱ՛Լ ՄԱՏՈՒՑՄԱՆ դեպքում ու ՍԽԱ՛Լ ՄԱՐԴԿԱՆՑ ձեռքերում կարող է լրջորեն վնասել՝ հետագայում հանգեցնելով այլեւայլ սեռական շեղումների

-Մասնագետները շարունակում են ահազանգել, որ կոնվենցիան իրականում ունի մի շարք խութեր և բաց կողմեր:Ի՞նչ կասեք այդ մտահգությունների հետ կապված:

-Երեխաներին սեռական բռնությունից ապահովագրելը, իհարկե, բարի միտում ունի: Բայց ցանկացած բարի միտում՝ ՍԽԱ՛Լ ՄԱՏՈՒՑՄԱՆ դեպքում ու ՍԽԱ՛Լ ՄԱՐԴԿԱՆՑ ձեռքերում կարող է լրջորեն վնասել՝ հետագայում հանգեցնելով այլեւայլ սեռական շեղումների:
Սովորաբար, թերի բացատրված փաստաթուղթ՝ իր ետևից բերում է դավադրությունների տեսություններ։ Այս դեպքում, հանրության մտահոգության պատճառը՝ Կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածն է, որով նախատեսվում է իրազեկել դպրոցահասակ երեխաներին, և բավարար գիտելիք տրամադրել սեռական շահագործման և հնարավոր վտանգների մասին: Ինչպես նաև, հաշվի առնելով տեխնոլոգիական առաջընթացը՝ ապահովել երեխաների ներգրավվածությունը տեխնոլոգիական գործընթացներին։ Կնճռոտ խնդիրն այն է, թե ՈՎՔԵՐ և ԻՆՉՊԵՍ են իրականացնելու այս ծրագիրը։ Արդյո՞ք մենք ունենք այդքան բարձր որակավորման մասնագետներ։ Բոլորս ենք հասկանում, որ ամենալավ նյութը վատ մասնագետի ձեռքերում՝ լավագույն դեպքում անօգտակար է, վատագույն դեպքում` չարիք։
Կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածում նշված է նաև, որ «Ծնողների հետ համագործակցությամբ տրամադրված այդ տեղեկությունները պետք է անհրաժեշտության դեպքում տրվեն սեռական բնույթի հարցերի վերաբերյալ տեղեկությունների առավել լայն համատեքստում…», ինչը կամայական մոտեցում է ենթադրում և նշանակում, որ եթե մասնագետը կամ ուսուցիչը անհրաժեշտ համարի, ապա սեռական շահագործման ու սեռական բնույթի բռնությունների հետ կապված վտանգների մասին տեղեկությունները երեխաներին պետք է տրվեն սեռական բնույթի հարցերի վերաբերյալ տեղեկությունների առավել լայն համատեքստում:
Այս դեպքում ճիշտ կլինի դասընթացները սկսել հենց ծնողական համայնքից, ու արդեն գիտակից ու ձևավորված անձին զինել համապատասխան գիտելիքներով, որպեսզի ծնողը որոշի տրամադրվող տեղեկության ծավալն ու անհրաժեշտությունը։

Սեռական դաստիարակությունը՝ ՈՉ ՄԻ ԿԱՊ ՉՈՒՆԻ երեխաների սեռական բռնության կանխարգելիչ միջոցառումների հետ

-Կոնվենցիայի վերաբերյալ ամենից շատ քննարկված թեմաներից մեկը կրթությունն է: Մասնավորապես, որքանո՞վ են պատրաստ տարրական դասարանների դպրոցահասակ երեխանները` լսելու սեռական դաստիարակության եւ սեռական բռնության մասին դասընթացներ: Որպես սեքսոպաթոլոգ՝ Ձեր դիտարկումները. ի՞նչ վտանգներ է այն իր մեջ պարունակում:

Սեռական դաստիարակությունը ՈՉ ՄԻ ԿԱՊ ՉՈՒՆԻ երեխաների սեռական բռնության կանխարգելիչ միջոցառումների հետ:Երկու բացարձակապես տարբեր ուղղություններ են՝ իրենց յուրահատուկ մեթոդաբանությամբ:
Երեխաներին սեռական բռնությունից կանխարգելող և պաշտպանող դասընթացը կոչվում է երեխայի ինքնապաշտպանություն, որի ժամանակ երեխաներին պետք է սովորեցնել, այսպես կոչված, «լողազգեստի կանոնը» հետևյալ սկզբունքով՝ «Լողազգեստի տակ գտնվող մարմնի մասերին օտար մարդկանց արգելվում է դիպչել»։
Սեռական դաստիարակությունը՝ որպես դպրոցական դասընթաց, պետք է իրականացնել ավագ դպրոցում՝ ոչ թե ֆիզկուլտուրայի ուսուցչի, այլ վերապատրաստված մանկավարժի կամ մասնագետի մատուցմամբ։ Մենք պետք է հստակ հասկանանք, որ երեխաների սեռական բռնության կանխարգելիչ միջոցառումները հնարավոր չէ փոխարինել կամ փոխլրացնել սեռական դաստիարակության դասընթացներով։

-ՊարոնՇահրամանյան, կոնվեցիայի ամենաքննարկվող հոդվածներից մեկը՝ 2-րդ կետն է, որը սահմանում է խտրականության արգելք՝ ներառելով սեռական կողմնորոշումը: Կներկայացնե՞ք կոնկրետ այս դրույթի վերաբերյալ Ձեր տեսակետը:

-Երկրորդ հոդվածում նշվում է, որ պետությունները պարտավորվում են իրականացնել տուժածների իրավունքների պաշտպանության համար ձեռնարկվող միջոցառումներ՝ առանց խտրականության.անկախ սեռից, ռասայից, մաշկի գույնից, լեզվից, կրոնից, քաղաքական կամ այլ համոզմունքից, ազգային կամ սոցիալական ծագումից, ազգային փոքրամասնությանը պատկանելուց, գույքային դրությունից, ծննդից, սեռական կողմնորոշումից, առողջական վիճակից, հաշմանդամությունից կամ այլ դրությունից: Ընդհանրապես, երեխայի սեռական բռնության կանխարգելման համատեքստում՝ կողմնորոշումը նշանակություն չունի։

-Եթե փորձենք մեկ նախադասությամբ բնորոշել վերոնշյալ կոնվեցիան, ի՞նչպես այն կներկայացնեք:

-Կոնվենցիան տեղայնացման կարիք ունի, ինչը պահանջում է ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԵՎ ԻՆՏԵԳՐԱԼԱՅԻՆ ՄՈՏԵՑՈՒՄ։ Պետք է դանդաղ շտապել։ 

Պատրաստեց՝ՆՈՆԱ ԱԴԱՄՅԱՆԸ