Սերժ Սարգսյանը խորամանկ լռում է, Ռուսաստանի ճնշման վտանգն էլ չի չեզոքացել
lragir.am-ի զրուցակիցն է միջազգային փորձագետ, ԱԺ արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի նախկին նախագահ Հովհաննես Իգիթյանը:
Պարոն Իգիթյան, Մաքսային միության անդամակցության հայտարարությունից հետո Եվրոպայի պատասխանատուները հայտարարեցին, որ Հայաստանը չի կարող նախաստորագրել Ասոցացման համաձայնագիրը: Սակայն այս օրերին հնչում է կարծիք, որ ամեն ինչ ավարտված չի կարելի համարել: Ի՞նչ եք կարծում, այս պահի դրությամբ կա՞ արդյոք որևէ հետդարձի հնարավորություն: Եկեք ուշադրություն չդարձնենք այն հայտարարություններին, որ անում են Սերժ Սարգսյանին կից քաղաքական գործիչները, որոնք ասում են՝ շանսը կորցրած չէ, շարունակում ենք ինտեգրացիոն պրոցեսները, ի՞նչ է եղել, մենք կգնանք Վիլնյուս և կստորագրենք, մեզ նույնիսկ հետաքրքիր էլ չէ, թե Ֆյուլեն ինչ է ասում: Բայց եթե լուրջ դիտարկենք, մենք արդեն այսօր պետք է հայտարարենք, որ խորը և համապարփակ առևտրի գոտին Հայաստանի կորցրած շատ մեծ հնարավորությունն էր: Բոլորը խոսում են անվտանգությունից, բայց անվտանգությունը միայն դեպի Հայաստան թռչող հրթիռը չեզոքացնելը չէ, այլ սոցիալական, դեմոգրաֆիայի, արտագաղթի հարցերը լուծելը, ի վերջո՝ տնտեսական զարգացումը: 21-րդ դարում ամոթ է ունենալ շնչին ընկնող 2-3000 դոլար համախառն արտադրանք: Այստեղ պետք է հաշվի անենք երկու հանգամանք. առաջին՝ չորս տարի շարունակ ամեն ինչ գնում էր տրամաբանական ավարտին, Վիլնյուսում նոյեմբերին Հայաստանի կողմից ասոցացման պայմանագրի նախաստորագրմանը, իսկ որոշ երկրների ստորագրմանը, բայց այս գործընթացից արդեն հետ ենք մնացել: Երկրորդ՝ պետք է հաշվի առնենք, որ Ռուսաստանը արդեն հայտարարում է Հայաստանի Մաքսային միությանը միանալու ժամկետը՝ 2014թ. մայիս, և եթե Հայաստանը մտնի Մաքսային միություն, ապա անհնար է լինել խորը և համապարփակ ազատ գոտում: Այսպիսով, ասոցացման պայմանագիրը դառնում է զուտ դեկլարատիվ, այն, ինչ Հայաստանն առանց այդ էլ ուներ նույնիսկ առանց օրենսդրական փոփոխությունների՝ մենք հարգում ենք մեր ժողովրդին, մարդու իրավուքները կպաշտպանենք, ժողովրդավարություն, արդարություն և այլն, սա կշարունակվի: Հայաստանն իր կամքով էր գնում այդ ուղղությամբ, իրեն ոչ ոք չէր ստիպում գնալ Եվրամիություն, Եվրամիությունը Ռուսաստանը չէ, որ շանտաժի, վերջնագրի լեզվով խոսի Հայաստանի հետ, Եվրամիությունը ուղղակի հնարավորություն ցույց տվեց, և այդ հնարավորությունը համընկավ մեր շահերի հետ: Չէ՞ որ բոլորը՝ սկսած միջին հանրապետականից, վերջացրած նախարարներից, խոսում են Հայաստանի ազգային շահից: Բայց եթե նույնիսկ ամենալավատեսական թվերը վերցնենք, Հայաստանից տարեկան 50.000 մարդ է գնում, տասը տարուց հետո՝ կես միլիոն, քսան տարուց հետո՝ մեկ միլիոն: Ո՞րն է այն մինիմալ բնակչության թիվը, որով կարող է մեր երկիրը գոյատևել: Այս հարցին ո՞վ է պատասխանում: Մինչդեռ Մաքսային միությունը մի աշխատատեղ անգամ չի բացում:
Այսինքն՝ Հայաստանն ասոցացման պայմանագրի հենց տնտեսական բաղադրիչից դուրս մնաց, որը պայմանագրի 80 տոկոսն է կազմում, իսկ մյուս մասը՝ ժողովրդավարության և այլն, ստորագրելը երկրորդակա՞ն է: Մյուս կողմից էլ, այս տարիներին ոչ ոք հանրությանը չէր ներկայացնում խորը և համապարփակ առևտրի պայմանագրի էությունը:
Ճիշտ եք, ոչ ոք այս երեք տարիներին չէր ներկայացնում՝ ինչ է իրենից ներկայացնում խորը և համապարփակ առևտրի գոտին, բոլորն ասում էին ազատ առևտուր կունենանք Եվրոպայի հետ: Բայց խոսքը ազատ առևտրի մասին չէր, խոսքն այն մասին էր, որ այն, ինչ արտադրվում էր Եվրոպայում, կսկսեր արտադրվել նաև այստեղ:
Ըստ Ձեզ, ի՞նչը ստիպեց Սերժ Սարգսյանին գնալ այս քայլին, երբ այսքան նախապատրաստվել էին ասոցացման պայմանագրին: Իսկապե՞ս անվտանգության երաշխիքի բացակայությունն էր աասոցացման պայմանագրի ստորագրման դեպքում, դրա համար այս քայլին գնացին:
Մենք բոլորս գնում ենք ենթադրությունների ոլորտ, քանի որ Սերժ Սագսյանը լռում է, բոլորը խոսում են Ռուսաստանի կողմից ճնշումների մասին, բայց ես չգիտեմ՝ Ռուսաստանը իրո՞ք ճնշեց, թե ոչ: Հնարավոր է սա հայկական դիվանագիտության հնարք է, որ ամբողջ սլաքներն ուղղեցին դեպի Ռուսաստան: Եվ այսօր Եվրոպան որոշում է ընդունում՝ մեղադրելով ոչ թե Հայաստանին իր պատավորությունների ուրացման համար և այդ գումարները իզուր տեղը չորս տարի վատնելու համար, այլ Ռուսաստանին, որ ճնշում է գործադրում: Սերժ Սարգսյանը խորամանկ լռում է, իր շրջապատը եթե-ներով է խոսում, ասում են եթե չստորագրեր, ապա ԼՂՀ անվտանգությունն այսպես կլիներ: Մի պահ եկեք ենթադրենք, որ Ռուսաստանը Հայաստանի առջև անվտանգության շատ լուրջ խնդիր դրեց չստորագրելու դեպքում: Օրինակ՝ հաշվի առնելով, որ Ռուսաստանը Սմերչ մասսայական ոչնչացման զենք վաճառեց Ադրբեջանին, որի դեմն առնել շատ դժվար է, Հայաստանին ասում է՝ եթե չստորագրես, ապա ես մի կողմ եմ քաշվում, և արի իմ կողմից հզորացած Ադրբեջանի դեմն առ: Եվ եթե Ռուսաստանը ճնշում է գործադրել, ապա այդ ճնշման վտանգը չի չեզոքացել:
Ամբողջական հարցազրույցը կարող եք կարդալ այստեղ։
