Հրազենային վիրավորում գրեթե չեմ էլ տեսել` անդամահատումներն էին շատ, բեկորային տրավմաները. Պատերազմը Շտապօգնության բժիշկների աչքերով

Պատերազմի օրերին շտապօգնության գրեթե բոլորը մեքենաները ուղղվեցին դեպի Արցախ, իսկ այնտեղից՝ առաջնագիծ։ Ժամացույցի ճշգրտությամբ անընդհատ շտապ օգնության մեքենաներ էին շարժվում, որոնց թվում էր նաեւ «Աստղիկ» բժշկական կենտրոնի շտաբ օգնության բժիշկները, ովքեր  այդ վտանգավոր և ծանրաբեռնված գործին լծվել էին առանց վարկյան անգամ տրտնջալու։ Նրանք օրական մի քանի անգամ՝ անկախ օրվա ժամից, հրետակոծության ուժգնությունից և օդային տագնապի հաճախականությունից, մեծ արագությամբ անցնում էին 6-7 ժամ տևող ճանապարհը և հասցնում վիրավորներին երեւանյան տարբեր հիվանդանոցներ։ 

Ի՞նչպես են բժիշկներ, բուժքույրերը կարողացել աշխատել արտակարգ պայմաններում` մի կողմ դնելով էմոցիաները, ի՞նչպես են վարորդները ռումբերի պայթյունների տակ` գիշերային ժամերին վիրավոր զինվորներին հասցրել Երեւան, զինվորները ծանր վիրավորումներով հանդերձ` Նժդեհյան մտքեր արտաբերելով  հասել Երեւան այս եւ այլ հարցերի շուրջ «Պատերազմը բժշկի աչքերով» խորագրի շրջանակներում զրուցել ենք «Աստղիկ» բկ-ի շտապօգնության բժիշկների, քույրերի եւ վարորդների հետ:

«Աստղիկ» բկ-ի Շտապօգնության բժիշկ Տաթեւիկ Ադիլյանը, ով 40 օրական բալիկին թողած մեկնել է Ստեփանակերտ մեր վիրավոր տղաներին տեղում բուժօգնություն ցուցաբերելուց հետո Հայաստան տեղափոելու համար, այսօր արտասունքն աչքերին հիշում է չարանաստիկ սեպտեմբերի 27-ը.«Այդ օրը սովորականի նման եկանք աշխատանքի` չիմանալով, թե ինչ է մեզ սպասվում, ինչ է կատարվում Արցախում: Իմացանք, որ Արցախում մեր կարիքն ունեն: Տնօրինությունը տեղեկացրեց, որ մի բրիգադը պետք է մեկնի Ստեփանակերտ, մյուս` Գորիս: Չէինք պատկերացնում, թե ուր ենք գնում, ինչի հետ ենք բախվելու: Ու առաջին օրվանից սկսած մինչեւ վերջին հոկտեմբերի 17-ը` օրը մի քանի անգամ Ստեփանակերտի հոսպիտալից Երեւան էինք տեղափոխում վիրահատված եւ ծայրահեղ ծանր վիճակում գտնվող տղաներին: Փառք Աստծո ճանապարհին մեզ հաջողվում էր ստաբիլ պահել տղաների վիճակը, բայց հետո, հիվանդանոցում, շատերի կյանքը փրկել պարզապես չի հաջողվել»:

Զինվորների մեծ մասը տեղափոխվում էին անգիտակից վիճակում, բայց կային զինվորներ, ովքեր  ծանր վիրավորումներով հանդերձ հրաժարվում էին տեղափոխվել Երեւան:

«Ասում էին` տեղում մեզ առաջին օգնություն ցույց տվեք,  գնանք հասնենք տղերքին: Ուժով, խաբելով մի կերպ տեղափոխում էինք տղաներին, անթեւ տղաներ կային, ովքեր հոսպիտալից ուզում էին կրկին վերադառնալ ռազմի դաշտ, ասում էին գոնե տղերքի կողքը կլինենք: Սարսափելի էր հատկապես հետ դարձի ճանապարհը` ռումբերի պայթյունների տակ վիրավոր տղաներին էինք տեղափոխում ու փոխանակ մենք իրենց հույս տանք, իրենք էին մեզ սփոփում, որ ամեն բան լավ է լինելու, որ չվախենանք: Այն ինչ տեսել ենք այդ օրերի ընթացքում անհնար է վերարտադրել բառերով»-արցունքները խեղդելով հիշում է Շտապօգնության բուժքույր Ռուզաննա Բադալյանը:

Բժիշկ Կարեն Կարպետյանն էլ հիշում է Շտապօգնության մեքենայով Երեւան տեղափոխվող մի զինվորի, ով առավել քան տպավորվել է բժշկի հիշողություններում. «6-7 րոպե առաջ հոսպիտալ տեղափոխված զինվոր էր, շատ քիչ հետազոտված` ուսահոդից ծանր վիրավորում էր ստացել: Մինանգամից տվեցին ինձ, որ տեղափոխեմ Երեւան: Հայրենասիրության մարմնացում էր բառիս ամենաուղիղ իմաստով այդ տղան: Ամբողջ ճանապարհին ցավերի մեջ Նժդեհյան մտքեր էր ցիտում: Հիշում եմ Ֆիզկուլտ ինստիտուտն էր ավարտել, ափսոս անունը չեմ հիշում»:

Ուշագրավ մանրամասները՝Iravunk.com-ում:

Զրույցը՝ԻԼՈՆԱ ԱԶԱՐՅԱՆԻ